اتاق خواب–حمام–اتاق کار–اتاق مطالعه جزو عرصه خصوصی ساختمان بشمار می‌آید. (تعدادی از فضاها با عملکردهای سازگار با هم که وابستگی معماری داشته و در بخش مشخصی از نقشه طرح مکان‌یابی گردند را عرصه گویند.) عرصه خصوصی از مهم‌ترین قسمت‌های ساختمان می‌باشد. فضایی‌ست غیر رسمی و درصورت امکان باید در بهترین و مهم‌ترین موقعیت، طراحی و مکان یابی شود.

در حدود یک‌سوم زندگی افراد در خواب می‌گذرد و بخش زیادی از آن در اتاق خواب سپری می‌شود. انتخاب لوازم اتاق خواب و همچنین نوع چیدمان آن کمک زیادی به کسب این آرامش و استراحت واقعی می‌کند.

فقط وجود یک تخت‌خواب خوب برای تضمین خوابی مناسب کافی نیست. دکور اتاق خواب، رنگ‌های آرام و گرم، نورپردازی بجا و متناسب با قسمت‌های مختلف اتاق، تهویه مناسب، استفاده از سیستم گرمایش و سرمایش مناسب برای ایجاد دمای ایده‌آل در فراهم آوردن فضایی آرامش‌بخش موثرند.

باید فضاهایی برای عملکردهای دیگر غیر از خوابیدن مانند مطالعه کردن، نشیمن، کمدها، رختکن و در صورت امکان و تمایل سرویس‌ها نیز در نظر گرفته شود.

باید به این نکته توجه کرد که از اتاق خواب به عنوان محلی برای انبار کردن اشیای خانه استفاده نشود و همچنین در زمان طراحی دکور اتاق خواب فقط بر ضروریات متمرکز شد تا اتاق خواب شلوغ نشود. اتاق خواب باید به احساسات فرد استفاده کننده پاسخ مناسبی دهد؛ لذا در زمان طراحی باید سلیقۀ فرد را در نظر داشت.

موقعیت اتاق خواب

از لحاظ موقعیتی اتاق خواب در قسمت جنوب و جنوب‌شرقی پلان ساختمان در نظر گرفته شود.

اتاق خواب در کنار جهت باد غالب قرار گیرد.

موقعیت اتاق خواب باید به گونه‌ای باشد که در طول ساعات صبح بیشترین نور خورشید دریافت شود.

اتاق خواب‌ها در گوشه‌های ساختمان تعبیه شوند، به گونه‌ای که حداقل یک دیوار در آن‌ها به منظور تهویه و نوررسانی مناسب وجود داشته باشد.

ازآنجایی که اتاق خواب محل آسایش و آرامش است؛ بنابراین محل آن باید دور از سروصدا باشد. قسمت اتاق خواب‌ها باید در یک نشیمن جداگانه و کاملاً مجزا طراحی شوند و به فضاهای عمومی خانه مانند پذیرایی و ورودی دسترسی مستقیم نداشته باشد. می‌شود پاگرد و نشیمن اتاق خواب‌ها را بزرگتر انتخاب کرد و از آن به عنوان نشیمن استفاده نمود.

جاگذاری اتاق به هنگام طراحی در موقعیتی که تراس اختصاصی داشته و در صورت امکان به بالکن و حیاط ارتباط داشته باشد.

قرار گیری در جهتی که چشم اندازی زیبا و ویژه نسبت به سایر فضاهای خانه داشته باشد مورد توجه است.

اتاق خواب باید با سرویس و حمام ارتباط مستقیم داشته باشد و در صورت امکان دارای سرویس بهداشتی و حمام مجزا باشند.

ابعاد اتاق خواب

به ازای هر فرد بزرگسال ۵/۹ متر مکعب و به ازای هر کودک ۵/۵ متر مکعب فضای باز می بایست در اتاق خواب در دسترس باشد و باقی فضای آن نیز برای مبلمان و تخت اختصاص یابد.

ابعاد اتاق خواب‌ها با توجه به فضای کلی ساختمان و وسایلی که در اتاق قرار می‌دهیم متغیر است.

مبلمان-تخت‌خواب در اتاق

طراحی داخلی هر اتاق خواب به وسایلی که در آن قرار می‌دهیم بستگی دارد. به طور مثال برای اتاق والدین باید یک تخت دو نفره، یک میز توالت، فضایی برای رختکن و همچنین میزی برای مطالعه در نظر گرفته شود.

باید فضایی جهت نگهداری لباس‌ها، کیف و کفش در نظر داشت که بهترین آن، نوع کمد دیواری می‌باشد.

در انتخاب رنگ و طرح تخت‌خواب و سایر اجزا باید به ترکیب و ارتباط طرح و رنگ آن‌ها با یکدیگر و فضای طراحی شدۀ اتاق توجه داشت.

علاوه بر دکوراسیون، مبلمان و سایر اجزا مهم در یک اتاق خواب، محل تخت‌خواب در اتاق و جهت قرار گرفتن آن نیز نقش مهمی را در احساس آرامش و راحتی دارد. تخت، نقطه کانونی اتاق خواب است.

محل تخت‌خواب در اتاق، در احساس راحتی اشخاص در اتاق تاثیرگذار است.

محل تخت‌خواب در کنار دیوار، برای بعضی افراد احساس امنیت و آسودگی بیشتر ایجاد می‌کند.

تخت‌خواب نباید روبه‌روی در ورودی و زیر پنجره قرار بگیرد.

در جاگذاری مناسب محل تخت‌خواب باید به موقعیت پنجره و نور اتاق (دید از پنچره به بیرون)؛ محل ورودی اتاق (دید باید به طرف ورودی اتاق باشد) و اینکه به هنگام استراحت روی تخت چه منظره‌ای در دید ما قرار می‌گیرد، توجه داشت. بهتر است که سر، به طرف شمال قرار گیرد.

در اتاق‌هایی که بیش از یک تخت وجود دارد، موقعیت تخت‌ها نسبت به هم با توجه به رابطه افراد با یکدیگر؛ در نظر گرفته می‌شود. در صورتی که افراد، همسر، دوست، خواهر، برادر یا مهمان باشند؛ چیدمان تخت‌ها در حالت‌های مخصوص مطلوب می‌باشد.

برای آسودگی به هنگام خواب، طول تخت‌خواب باید حداقل ۲۵سانتی‌متر بلندتر از قد شخص باشد.

بر مبنای میانگین قد افراد، تخت‌خواب‌ها در محدوده‌های استاندارد زیر تولید شده‌اند: ۹۰×۱۹۰سانتی‌متر – ۱۰۰×۱۹۰سانتی‌متر – ۱۰۰×۲۰۰سانتی‌متر – ۱۶۰×۲۰۰سانی‌متر – ۲۰۰×۲۰۰سانتی‌متر

کمدها در اتاق خواب

برای هر نفر حداقل حدود ۱متر کمد طولی در نظر گرفته شود. اگر فضای کافی برای کمدها در اتاق خواب وجود نداشته باشد، می‌توان از قسمتی از راهرو برای این منظور استفاده کرد.

مناسب‌ترین کمدها، کمدهای ثابت یا کمدهای دیواری بین دیوار اتاق خواب‌ها می‌باشد.

باید توجه داشت که داخل کمدها و روی دیوارهای داخلی آن، تعریق انجام نشود. این کار با تولید عایق و تهویه به خوبی انجام می‌گیرد. تهویه برای فضای داخل کمدها لازم است.

وقتی که طراحی فضاهای کمد و انبار اتاق خواب‌ها انجام می‌شود، برای تخمین، از حداقل میزان تقریبی زیر استفاده می‌گردد:

برای مردان ۸دست لباس- ۶کت- ۸ژاکت- ۱۲شلوار- ۲۰پیراهن- ۱۵تی‌شرت- ۱۲روپوش- ۴پیژاما- ۸جفت کفش- ۲کلاه

برای زنان ۶دست لباس- ۱۰کت- ۵ژاکت- ۱۵شلوار- ۲۰پیراهن- ۱۵دامن- ۱۵بلوز- ۲۰تاپ- ۱۵روپوش- ۶پیژاما و لباس خواب- ۱۰جفت کفش- ۴کلاه

و موارد گوناگون ۶ملحفه- ۶روتشکی- ۱۲بالش و روبالشی- ۸حوله حمام- ۸حوله دستی

نور اتاق خواب

بهتر است اتاق خواب‌ها در جنوب ساختمان در نظر گرفته شوند. بهترین شرایط نور در جنوب، بعد شرق و شمال و بدترین نوع مغرب می‌باشد.

اتاق خواب ها باید در موقعیتی نورگیر از ساختمان در نظر گرفته شوند.

حداقل مساحت مورد نیاز برای پنجره‌های اتاق خواب می‌بایست یک دهم مساحت کف اتاق باشد.

۲۰درصد از دیوار اتاق بایستی از پنجره تشکیل شده باشد.

لازم به یادآوری است که برای افزایش نور کلی باید چراغ‌هایی پیش‌بینی شود.

برای رنگ نور در اتاق خواب بهتر است از رنگ‌های سرد مانند آبی و سبز و از رنگ قرمز به عنوان رنگ قالب استفاده نشود. بهترین رنگ نور برای این فضا نوری ملایم و سفید، زرد و یا ترکیب آن‌ها با رنگی که مورد علاقۀ استفاده کنندگان اتاق است باشد.

برای برخی از نورهای داخل اتاق می‌توان از کلیدهای نتظیم کننده نور استفاده کرد.

برای مطالعه، میز توالت و آینه، روشنایی در نظر گرفته شود.

کلید چراغ ها کنار در ورودی اتاق و علاوه بر آن کنار تخت خواب در نظر گرفته شود.

محل پریزهای برق و تلفن در جای مناسب در نظر گرفته شود.

نکاتی که باید در طراحی اتاق خواب‌ توجه داشت

طرح اتاق خواب باید به گونه‌ای باشد که حداقل ۶۰سانتی‌متر و در حالت بهتر ۷۵سانتی‌متر، در اطراف تخت فضای خالی باشد. این فضا؛ برای راحتی به هنگام مرتب کردن تخت‌خواب و عبور و انجام فعالیت‌ها لازم است.

فضای اطراف تخت و کمد به گونه‌ای باشد که اگر کمد به طور موازی با تخت‌خواب قرار دارد و در مواقعی که درهای آن باز است، این فضا برای عبور و انجام فعالیت‌ها مناسب و کافی باشد.

یک پاتختی در سمت چپ و یکی در سمت راست تخت‌های دونفره در نظر گرفته شود.

وجود یک قسمت بلند در بالای سر که بتوان روی آن چراغی برای مطالعه نصب کرد، مفید است.

حداقل یک آینه قدی در اتاق خواب لازم است، می‌توان از کمدهای آینه‌دار استفاده کرد یا در کمدها را آینه‌دار نصب کرد.

ترجیحاً روی دیوار بالای تخت‌خواب، قاب عکس یا تابلو قرار نداشته باشد، مگر اینکه تخت از دیوار فاصله داشته باشد.

دمای اتاق خواب نباید خیلی زیاد یا خیلی کم باشد. دمای مطلوب ۱۸درجه سانتیگراد و رطوبت ۵۰درصد می‌باشد.

رنگ‌های بکار برده شده در اتاق خواب در ایجاد حس آرامش و یا القای هر احساس دیگری موثرند. رنگ‌هایی مانند سبز و آبی باعث ایجاد حس صمیمیت و آرامش می شوند. رنگ قرمز رنگی گرم است که احساس علاقه و عشق و هیجان را القا می‌کند و استفاده به تنهایی و زیاد از آن برای اتاق خواب توصیه نمی‌شود. می‌توان از ترکیب رنگ زرد با سایر رنگ‌ها استفاده کرد اما از استفاده این رنگ به تنهایی و رنگ‌های درخشان در اتاق خواب پرهیز کنید.